Ing do badaya...

Ing do badaya
Am do jola ho bang.
Am do serma hon bang.

Enhon cedak ?
Am disa ren koyog serma cetan
Dharti jakat jola serma topol akan.

Ar bang ing apnar darek kan,
Am chal ipil te gathao baha mala
Hira mani te sajao bel machi sona te tol chhata.

Teheng do tengo ge minana,
Tengo ge tahen oco an mese
Am bel machi re ohon bethar lena.

Ar cek hon alom ror,
Men teyak do cek ge banuk nit.
Arup safa ena ol tahen kan oka ontor bhit.

Pipirpio lekam durup len,
Inak ontor baha tala
Nit ho durup ge menam bhala.

Am gem tahen kan,
Prithimi re sanam khon chorok
Am khatir ge tahen kan ontor akhra re jomok.

Cek ing sarhao me,
Banuk jahan rod teyak
banuk jahan bakher teyak.

Anjom darek khan,
Anjom kating me dulari
Am khatir gen taram et kan dhuri-dharti.

Am khatir gen sahed eda,
Am khatir gen rod eda
Am khatir gen landa eda sari.

Ruar am lagit do
Nowa geting ing then
Nowa geting sandesh soros dhon.

Unurum

Tinak je ede in men ket,
Gota nowa pritimi samang re.
Am do ing ren chele ge bang,
Okoi bethar menam ontor bhitar re.

Tinak ge amak upurum ing lai ket,
Tinak ge bang amak mukhan in oko ket.
Tihin dhabik bang in angoch akat me,
Tihing ona ede sanam hamal gen aikao et.

Tihing ar jahan ede do bang,
Tihing ar jahan cholona do bang.
Tihing do ing sur te durub me,
Tihing ar jahan lai teyak do bang.

Am do ing ren, Ing do amren,
Alang lang upurum akan.
Nowa ge dhera nowa prithimi lagit,
Ar do banuk lai teyak nawanan.

Am do katha te oho kem sodor,
Am do tula dadich te bang kem song.
Amak upurum lagit do ghatik a ol akhor
Ona khon do bhageka thir gen tahen borong.

Am do ing hoito bang em gonyon tahen,
Bang em atang ing tahen amak jiwi tala.
Amak thaon inak ontor re tinak menak,
Ona katha hon am do bang em bujh bhala.

Ar tihing banuk jarud emok amak upurum,
Ar tihing banuk dorkar emok inak upurum.
Ontor-ontor topol akan jiwi-jiwi gathao unurum,
Ar do bang lang hoho jongan nutum num-num,

Mit ten dular ren janam ena,

Mit ten dular ren janam ena,
Mit ten dular ren goch ena.
Mit ten hirkha ren hara ena,
Mit ten hirkha ren nuru ena.

Ar tinak din tahen nowa hadak do,
Nowa tohok janum jhampa do?
Mit dhorom tebon lahak sanam ko,
Mit ge Thakur do, mit ge sari do.

Nowa sorog reak Gang nai
Deg kedai sorog ar monjpuri.
Enhon bange niray len manmi mon,
Bange safa len ontor reak kuila khadi.

Tahe ena dhorom niye tapam,
Tahe ena bichar niye gopoc.
Amak rup niye ropor kafari.
Amak manao niye  galoc.

Mit din nowa sanam dhorom,
Dul miduka mit ten bhati re.
Garhao rakaboka tai mit ten rup,
Sarhaok mai Sisirjawik sanamko luti re.

Un gharic ge manmi ko buja,
Manmi do manmi lagit ge,
Tapam gopoc do micha gea,
dhorom do somaj-susar lagit ge.

By - Saheb Ram Tudu

Namal

Am gechon nel led mea
Kapurmuli,
Mid adisea singad bela
Simdipad latar buru ature;
Tin Dibitri renang yene marsal re
Mone monetem lekha kan tahek
Rohod sarjom sakam pati patra
chukti phuduk akhring dembah poisa.

Napai tom tahen kana
Kapurmuli, sulukre shantire,
tiril tarob kud bili
sudi ul tiki pitadu jomkate
Nirod Jharna dak nu kate,

Netar ing nel mea Kapurmuli
Bhubaneswar kawnra tola re
Tuar busang leka haledale.

Cedak khalinak em hecena?
Baajar disom namalkami,
nutum rajdhani
Nonde do nelok gese jholmol
Chikon chik chik jotowak.
Gota pada usul pakadolan
Ot re ated marbal
kar motor udangadi sain sain
ad sai kana hodak
Bugi disa, Bhage uihar
ede apede te
perej sai akana;
medhed mishin saon
sing satup tahen tahen te
Mishin saon akana
Manmi ontor.
Amren horhon
Bako duk ruad kema
Nonde bajar rin
Balag seta then khon....
Ninda ma ninda
sing marsal hon botor jong me.
Dar akat bus gadi re hon
Husiar kot me.
Alom lobhaka taka poisa
Jibon ge maranga
Du du du adi läge
Ruar jong me kapurmuli
Amak sorgot lekan janam ato re
Tahen me ni firkir
Am khusi anech sereng ate
Phurgal cene leka shanti
Gang nai lekan
Nirod Ijot banchao kate.

Mr. Anpa Mardi, Lecturer in Odia(O.E.S.)

Nowa Onorohen padhao katek buj nam ena je onolia do Santal maiju koak ijot ar man somman niye adi ge bhabna re menai akadea ar abo hon huyuk ge chai. Netar bajar dishom adi kharap akana. Abo santal gogo-misi tako nowa ren easy target ko huyuk kana. Unku oka leka te nowa barij somaj re mit ten bhage thaon ar jiwedok lagit aiupai udug huyuk tabona . ona hor do abo ge panja huyuk tabona. Ente pat palha datani akrin ko hijuk santal maiju ko lagit do bajar dishom adi anari dishom nonde adi utar lalochia manmi koko tahena. Okoi do bhalok Seta men te onolia do olek koa. Oka okte choko khamchao jom gok mea bangem men kea. Dunia do adi botoran gea. Santal jati do adi nirai ar soda monan jati okoi do lobh laloch bai badai. Uni nit do sontorok dorkar eta manmiak botoran  hudis and jange daram khon sotor kai tahen reak okte do seter ena ona ge manotan onolia do lai sade et tabona.

Jagwar-2


Santal Literaray Meet: Santal Onolia Helmel, 2015

Writing Memory, Writing Loss: Autobiographical Narratives in Santali Literature

Welcome Speech:

Jagwar -2 reak nowa Santal Onolia Helmel re sur sagin khon hec seter akan sanam manotan newta akan pedako, rasikako, onoliako, Khondrondko,  Purudhul gakhudiako, Guru ar Machedko, publishers, Samaj susaria and Somaj dorodiako. Ape sanam ko nowa mander re jarwa akan nelte adi raskan buj eda. Adi adi sarhao je apeak damanag okte odok katek pe hecen tabona. Ape tala re bar katha rod lagit damanang okte pe iman kana ona lagit ho adi adi sarhao.

Ar sarhao in badai ocho kowa nowa  Jagwar 2 ren Convener Dr. Ivy Imogene Hansdak, Assistant Professor of Jamia Millia Islamia, New Delhi, Fr. Emmanuel Besra SJ  Assistant Director, Johar HRD Centre, and coordinator, manotan Sunder Manij Hembram Joint Editor of Jug Srijol and Nawa Ipil & Author of Sengel Buru.


Roles of writers/Artists/Performers in Preserving Memory


साहित्य संगीत कला विहीनः  

साक्षात पशुः पुच्छविषाण हीनः।। 

Menako jahain manmi re sahitya, sangeet ar kala banuka. Uni do diring ar chamdol begor ho mit ten janwar kanai. Uni do janwar khon ho lichad geyai. Uniyak do somaj re cek lekha ge banuk taya. Kala ak janam ar buniyad do sahitya /sawhent kan gea. Hudis ar uihar khon ge kala reak janam do. Mahatma Gandhiye men lek leka," Kala atma ka ishwariya sangeet hai." Mane "ontor reak Isor arang ge kala kana."

Kala reak adi utar hating ko menak akata.

1. Paintings,

2. Sculptures,

3. Pottery and ceramics

4. Textile

5. Photography,

6. Film and documentary

7. Installation,

8. Animation film making 

9. Graphic Novel

10. Play and drama

11. Architecture etc.


Mit ten still image jemon painting ya photography ya series of images banar darai tege preservation se documentation reak kami do samtao ganoka. Nowa saon-saon te akil ar raska reak porho hon seledok tahenk. Nowa ko darai tege kahni ar sandesh bo laichal kea.


Kalakar koak janam ge nowa dhuri dharti re eken napai chehra se bhudrishya akao lagit hui akana onka do bang kana. Abo somaj re bes barich issues ko menaka ar ghotak kana ona ko reak chitar ko akao se benao ge mul dayik do. Ona ko tolas ar document ge marang kami do. Jahan sabhyata ge bo nel mase. Hale Misor Dishom, hale Greek Dishom, Asiria , Mesapotamia, Chinese ar Bharot Dishom reak  Chol chalukya, Shung Kushan, Gupta Maurya sanam koge architecture, textile, paintings ar sculpture darai te akoak nagam reak presence/upasthiti ko sansar tala reko doho akata. Nit je abo do aboak nagam re aboak sedai thaon kobo panja eda. Ona ko do eken sereng tala tege bo nam eda. Mase hudis tabon pe aboren mare hapdam ko nowa ko judi bang ko sereng kea tahole cekate bo menkea- nowa ko do nagam reak aadi garh kan tabona:


Hihiri Pipiri re bon janam lena,

Khojkaman rebon khoj lena.

Harata buru rebon hara lena,

Sasangbeda rebon jat lena ho.

se, 

Chai-Champa garh do likhon gorhon,

Badoli Koinda do lili-bichi,

Dayage Chai- Champa Badoli Koinda,

Dayage garh bo bagiyak kan.


Nowa ko reak tela do manotan Durbin Sorenak puthi " Santal Sanskriti" re menak akada.

Ona iate men tabona, sahitya, sereng ar kala do aboak somaj re huyuk chai. Mishor dishom ren Pharao/Raja judi kalakar ko bai lai ako kea je ako ren hapram ko reak chitar  benao se acak jibon re cek ko ghatak kana ona ko akao. Tahole abo 21^st centuary ren hor cek ge babo trace nam dare kea bang ma ona ko sabhyata do cek leka tahen kana? unkuak horok bande, lai-lakchar se arichali cek leka tahen kana? unku kalakar, vastuvid ar craftman ko akoak somaj ko bhage teko preserve akat takowa. Onka ge Bhartiya sabhyata reak Bhimbetka, Ajanta, Ellora , Elephanta, Bagh, Badami, se Hampi, Maurya sabhyta reak mukhan se nagam nel sana bona. Ona ko banchao sarech artifict, sculptures, monument, textile, weapon ko darai tege badayok kana. Nit do visual madhyam ge sanam khon powerful madhyam kana document se preserve reak sanam khon marang  madhyam. Ona judi abo somaj rebo laha idiya tahole aboak somaj do lahak te okte bang lagaoka. Ar nowa ko jinis abo somaj re menaka. Sereng ge pahil do sahitya do pore re ehobok kana. tar pore kala ma abo tala re tahe kan ge. Menkhan aboak hathiyar leka te do babo bebohar akada. Nowa kala se art ko ar tek bo laha odiya nowa laha lekhan ge aboak somaj hon laha chalaka.

The eminent anthropologist Evans-Pritchard wrote in the Social anthropology(1951) about Adivasi"Tribal have just long a history as our own, and while they are less developed than our own in many respects, they are often developed in others".     Refered from http://wesanthals.tripod.com/id1.html

Aboak Bhartiya Sahitya ar sanskritik itihas re thao do adi latar re. Abo do abar Zero khon bo ehob ek kan leka ge.  Pre se post Independence pore aboren hor ar ase pase ren non-tribal writer ko hon abo cetan re adi utar daya dular ko uduk akada ar aboak katha koko ol oto akat tabona. Jemon Doman Sahu 'Sameer' and Kabiguru Rabindranath Tagore ko. Ona iate teheng thoda nowa prithimi re upurum bun nam darek kana. Mit ten jat okoi do antropologist ko. 6000 B.C. Khon Bharot dishom re bethar akan ko lekhai ekan. Bhimbetka reak Dander Chitar te badaiyok kana je manmi ko Bharot Dishom tala re 30,000 BCE khon nonde ko dera akana. Uniak(Hor-somaj) unak din khon bir-buru dander ar dare cetan re tahen tahen te din e kemao akata. Hasa odak re tahen katek jawge met marshal akat ar akil reak mit manotan thao sene taram idiakata, ona jaiga rei hec tiyak akata. Nit ho abo do adi sangin taram idi huyuk tabona. To nowa te badayok kana tinak mare manmi kana bo ar tihing ho overshadowed isthiti re menak bona. Aboak lai-lakcahr and itihas sanam kichu danag re menaka. Tihing ona ko memory ol lagit onako jogao lagit gebo hech jarwa akana. Je Aboak nowa arichali lai lakchar, enech-sereng adok kana ona ko jogao jotan reak ge rika kan tabona nowa jomlet se helmel tala te. 

Mit ten katha lai sanana. Nowa do mama orak reak katha:  Mamaorak do Bhaghmara, Dhanbad re teng. Mit din duara re bolok okte Chala re bohok do takij en tina. Ado mama ting in kuli kedea. Metadiyan,"odak do ar thoda usul doho lekhan bang gan kota?  Badai gea pe bhagna tako ko usullok gea hank. Cedak katich katich sadim dope phed akat tabona? lai keta ,"tahen lagit le se bohok umolok lagit te le benao ket ona ge marang ho". Nangar ren Raj/ Jaminder Bhage nok tali diye usul chalam adgo lekhan ge hodko lai aiya je phalna bhage nok odak akata. Raj e buj got et tahen bang ma nuku rengec hor ing khon ko lahak kana. Nuku do nidhan ar nahachar re ge doho huyuka ar bang khan dhinag okoi ho to bako botor ana. Uni ona chalai rapud ocho et ko kan tahen ona botor te jahan leka kumba katek le tahen kan tahek. Ninda oka rem ruiya jor nok uniak japid bhangak kan tai tahek. Uni ren phad ko hech katek atoreko sengel ota kat kan tahen. Ona iate enech sereng ho uku kumbdu kumbdu le enech sereng jon kan tahek. 

No oc ninka tabon aboak 20th cen. reak mit pahta reak chitar. onka ar tinak chitar menaka. oka do lai ar ol-bel te abo do doho huyuk tabona. Abo aboak arichali ho etak jati botor tebo aru ferao idi akata. lai ar badai jong katha do nowa ge je Baha porob oka bo manao tahen Diku Baha khon da laha ge bo manao tahen cedak se aboren Bonga Buru ko aintha Baha aloko jemon ko nam. Nuku do nowa prithimi ren sanam khon mare ar soros dare mentebon lekha ko tahen. Menkhan nuku diku botor te Asol baha khon laha bo manao tahek jemon sonot te ar soros tek aboren Bongaburu ko nam. 

Nit 21^st cen. reak chitar Assam reak katha nowa ko incident nel katek badayok kana bang ma katha do sari ge. Unku unak sedae khon ona ponot re menak kowa menkhan akoak hok ar aidar jati reak upurum khon adi pharak re. Apnar dishom re porjat laka ko bebohar ochok kana. Dinam ge mit deg taram laha re hudisa ruad at kana se bang  mit ten sakhdi ud laha re jion reak botor ge gurlao rakab kana. Nonkan hal re aboren manmi ko menak kowa Assam re. Mase nuku ak dukh do okoi lai ar ol ai. Din ge metdak  joro huyuk kana. Mayam atu huyuk kana. Dukh do tis hale chabak?  Aboak jati rakab laha re ona mohor metao lagit hor ko ari bandhik kana. Abo do thakur ren sirjon suluk dishom ren tahen hor. Tinak din nonkan jion ar nahachar bon koyok got kata? 

Abo aboak hok ar aidar khon adi danag rege menak bona. 22 December 2003 re aboak Santhali Arang Bharotiya sangbidhan reak 8th schedule  re seled akan tabona. Pdt. Guru Gonke Raghunath Murmu adiy khatao ena Bonga Harop Ol chiki  benao rakab lagit te. Nit do abo cetan re angibhar menaka oka sec nowa samaj do  idi sanayet bona? Abo ren Marang mayam goha man Tilka Murmu manjhi ar Bir Bantha kin Sidu Murmu ar Kanhu Murmu ho Bharot Dishom ren mit ten mayam goha kana kin mente dishom ren adi utar hod do bako badai tabona.Banuk a unku nutum te itihas re tuthi. Ona iate unkuak katha ar uihar ko abo ge pasnao huyuk tabona. 

Aboak chitar do abo tege ol ar garhao huyuk tabona. 

Aboak Joichir do abo tege tul huyuk tabona. 

Aboak kahni ar kudum do abo tege lai chal ar tela huyuk tabona. 

Oka ak akan ona do akena. 

Oka bo ade daram darek ona lagit ge abo do nowa jomlet tala te bo jarwa akana. Writing memory and writing loss.

Art Based on Santal subject in India:

Bhimbetka rock shelters, approximately 30,000 bochor mare. Onde menak art te badayok kana bang ma aboren hor kodo nit ho ona ko pattern ko bebohar aguyek kana ar ko doho idiya.

Indus Valley Civilization (c. 5000 BCE – c. 1500 BCE)

Nowa sobhyota re tinak aboak menak ona do sculptures koge goha do, Pashupati yak sealed kobo nela se dancing girl of Mohenjo Daro. Cows and bullock cart.

Pre Independence 1850-57 hala hali adi utar British Painters ko aboak Bhartiya itihas reak ladhai, geographical landscape ko benao akat tabona unku mud re Walter Stanhope Sherwill, James Princep, Thomas Daniell, Tilly Kettle first English painter okoi do Bharot e hec en. Walter Stanhope Sherwill ge emon mit ten Painter e kana okoi do Lithograph medium madhyam te  mit aboak British uppar re ladhai oka leka hui akana ona ko reak chitar ko uniy akao akata.

Aboren Bengal school of Art ren master Abanindranath Tagore (7 August 1871– 5 December 1951) sanam painter ko nowa ko godo akat bona mit ten Jat hisab teko uduk akat bona . Bharot Dishom tala re upurum ko em akat bona. Aboaka culture niye ko chinta leka.

Unku mud re nuku do sanam khon soros an painters ko

1. Jamini Roy Bengal patchitra art gei laha keta, ar aboak sanskriti reak dailly life ar dance ko chitar tala tei doho keta. Lagde se sohrai anech eman teyak.

2. Nanda Lal Bose,

3. Rabindranath Tagore ,

4. Binod BIhari Mukherjee,

5. Ram kinkar Baij and

6. Kshitindranath Majumdar nuku sanam koge adi utar art ko aboak somaj reak tribal lai lakchar reak chitar, dailly life, landscape, village-scene and tribal portraits eman koko akao akata.

Jemon Binod Bihari Mukherjee okoi do Santal uder Shimul Tree, The Haat, mural of Shantiniketan, Fresco in Kala bhavan, Pond and tribal landscape, agriculture and farming, women and surroundings eman teak.

Ram kinkar Baij Father of Modern India Sculpture: 

Tahen kan tahek e busup odak re santal ato sur, Handi nu pawra nu bahna te santalak tala odak e bolo len .Aboak jati reak duk-suk ar sebel-sodom tek e badai lek . Dular-dupular kathai senda lek. Onka katek ge ar aboren hodak gothon re jahain Bonga rupe nel nam ket. "Patra re daka Go Phuduk re utu" (my sister's line). e nel let. Bodoch handi jiwi rei bhijao let. Uni ge Santal do ayak chutar ar kundao se gadhao tala tei sodor ket kowa. Hale bon men, Santal Family, Koller Basi (Returning from Mill), Harvesting, Mithun Sculptures, Uni do cek bai akao leda sanamak e akao ket okai badai ar e sutuc tiyak lek, Gai dangra-kada, mihun merom seta-Pusi, Sim Sukri,  maiju-herel, Paata-chata. Enhon Duk do nowa ge unmarang shilpiyak ti khon saha re tahen ena. Aboak Karam Gosain ak Dhorom Katha.  Aboak sirjon reak Binti (Jomsim Binti) bad rege tahen ena aboak kahni ar Itihas reak chitar ar nowa dhudi dharti khone bida chalao ena.

Nowa ko do okoi ola? Okoi e kundao ai? Cek nowa ko lagit do abo babo daya? Nischoi ge abo. Abo unku dhabik aboak Dhorom katha babo lai futel akata, babo sodor akata. Abo do sanam akil ar sereng uku katek bo doho akata. Aboren hod ko sao te gidar ko saon te . Nit ona crisis hec akaan te bo hoho ocho akana. Ar bang khan Bengal ren hod okare cho, Assam ren oka jala re cho. Bihar ren oka bir re cho tolas bang tahen kana. Dumka Jila mako men.


E ful ! dela ful!

Rail gadi re dejok ful Dumka jila nel.

Rail gadi re bang dejok, Dumka jila bang nel.

Dumka jila hor dore hale dale.


Abotalare Unku ren shishya Gurucharan Hembram , Sidhu Kanhu Takinak chitar koi akao akat takina. Mit ten nawa chitar santal somaj reak doho hui en. Abo somaj reak Utopia rup do abo gebo sodar keya. Etak kodo nowa sodor te adi somoi lagao akowa. Abo bo chestaya je aboak ontor reak siric ar harhak do dystopia Philosophy tala te do babo ol idiya . Aboak Hirkha arang te tis hon pasec unkuak ontor re tao do babo hamet dareka?  Ar aboak ol re mit somaj ar mit manwa reak uihar tahen ma. Birodoli arang ge sanam okte tahen chai ona do bo deya ma. Mit ten plane paper judi tengom mena. Ona do ultao godoka. Tahole fold huyuk tabona acur-bihur bhab te gaban huyuka katha tobe ge lai se ol chal ganoka.

Renaissance- The rebirth of santal. April Bonga re Exhibition doho hui lena. Academy of fine arts re. Ing ar man Gurucharan Murmu taling. Nowa do nowa khatir ling sapdao leka je aboak adi ari-chali bapla-biha lai-lakcharko menaka. Sendra kakra menaka. Sebel teyak menak. Eken barich jinis ge abo somaj redo menak a onka do bang . Ona chitar ko diya katek mit ten bhage chitar. Bange lai tiyak akan kahni ar Itihas se anech-sereng porob ko sodor hui ena ar manmi tala re jagron se nawa ghar te somaj lagit hudis janamok ona ge niya reak bhed do. Aboak tinak dil ar dare menak joto din mayam menak. Anjom ar tela dare menak. Uihar dare menak. Mit-mit ruti mayam do somaj lagit jemon atuchalak. Aboak rak, aboak landa, kukmu and dis-hudis eken are ken somaj lagit ge huyuk tabon ma. Noa ge inak hudis do ar abo tala re hon jemon tahen. Hul Johar!

Kuhu cede rak ket

Kuhu cede rak ket ul ma dare re
potam cede rak keda kud ma dare re
Rak tehon rak kedai kud ma dare re
Jiwi hoye rak keda singhad bela re.

Am ma pachim re ing ma purub re,
Ceka telan napama nowa bela re?
Rail gadi jhoko-poko de hijuk me
Serma gadi udan gadi de seter me.

Mukut hon chalao en

Met ho kanda en, lutur hon bahra en. 

Enho am gechon nel me, am gechon anjom me.

jiwi ma bhitar khon ontor ma gahir khon 

Am gecho tamdao me, am gechon aikao me.

ontor ma kund re am gecom bahak baha 

am gechom khelod dak girni leka adi chehra.

Sin chando leka jhak jhak ninda chando leka pond podor

Am gechom mahkaok kan kiya baha leka nuhum pohor.

Baha hon lorao en jo hon jharao en,

Am gecho ontor ma dar re, dare ma sakam re.

Umer hon chalao en juan hon nasao en.

Enho am gechon dular me, am gechon tangi me.

Rup  hon chalao en romoj ho ranjhao en

Enho am gechon uihar me am gechhon gunan me.

Dhon ho chalao man ho chalao en
Enho am gechon ari me am genchon bandhi me.

Mukut hon chalao en Chawdal hon chalao en.

Am gechon horok me, am gechon bethar me ontor machi cetan.

by - Saheb Ram Tudu

Harata Buru /Ararat Mountain

Harata Buru /Ararat Mountain

http://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Ararat

The book" The Santal and the Bibical Creation Traditions"
by Timotheas Hembrom.
Book published by adivaani, 2013
He writes: A brief History of Santals

The early history of santals, among the illiterates, who still form the majority, continues to be passed on in oral forms through their songs and narration of legends. Through these are not without some omissions and additions, nevertheless the themes and essence in all are the same. The common assertion of their past, which may be considered as their primal historical credo is:

Hihiri Pipiri rebon Janam lena.
Khoj kaman rebon khoj lena.
Harata rebon haralena,
Sasang beda re jatena ho. 

In Hihiri Pipiri (a good Place) we were born,
we were sought after by Thakur Jiv in khoj kaman,
we were replenished again in Harata
We fixed our ethenic identity and social order at Sasang beda(The Plains of turmeric).

this is the first of their historical credo in which they remember their pre-historic from the creation to the post annihilation period. Their tradition of origin states that at Khoj-kaman the first generation of human beings became very wicked in the sight of God, Thakur Jiv. They became like beasts not respecting one another. Thakur-Jiv called them back to himself, but they were not repentant so he destroyed them with the fire from heaven except one pair.

इसी उपरोक्त संगीत को पुस्तक "संताल संस्कृति " में  लेखक माननीय दूरबीन सोरेन लिखते हैं. पुस्तक बंगाली में रचित है. मैं यहाँ हिंदी में अनुवाद करने का प्रयास किया हुँ.
जो निम्नलिखित है. इसमें इन्होने "बुरु (BURU)" शब्द को जोड़ा है.

Hihiri Pipiri rebon Janam len.               हिहिड़ी -पिपीड़ी  रेबोन जानाम लेन,
Khoj kaman rebon khoj len.                 खोज-कामान रेबोन खोज लेन।
Harata buru rebon haralen,                  हारता बुरु रेबोन हारा लेन
Sasang beda re jatena ho.                   सासांग बेडा रेबोन जात एना हो।

होड़ अथवा संताल समुदाय की सृष्टि की आदि स्थल हिहिड़ी-पिपीड़ी नामक जगह भूमध्य सागर के आसपास किसी एक स्थल पर अवस्थित थी।  हिहिड़ी-पिपीड़ी आदि निवास से सम्बंधित बहुत सारे तत्कालीन अज्ञात संताल कवियों ने गीतों की रचना की और सांस्कृतिक अनुष्ठानों के माध्यमों से वंश परंपरा से संथाल समुदाय के मुखों से ये गीत सुनाई देती है.
संताल सृष्टितत्व के ज्ञाता सुदूर महाकाश से ठाकुर (सूर्य ) और उसकी स्त्री ठाकरान प्रतिदिन 'तोड़े सुतम' (एक प्रकार का धागा ) से पृथ्वी के उप्पर सागर जल में (अर्थात श्वेत सागर और लाल सागर जल ) स्नान करने के लिए उतर आते थे। तोड़े सुतम वास्तविकता में कोई धागा नहीं है. सूर्य की किरणों के सागर जल सतह में सूर्य की किरणों से झिलमिल दीप्तमान रश्मियों का आभाष या उन सहश्र रश्मि पुंजो को ही तोड़े सुत या चकित धागा कहा गया है। इसी 'तोड़े' शब्द से ही बांग्ला 'तड़ित' शब्द की उत्पत्ति हुई है.
इस तोड़े सूत के माध्य्म से ठाकुर और ठाकरान प्रतिदिन  सागर जल में स्नान करके महाकाश अपने राज्य में वापस चले जाते थे।  ठाकुर ठाकरान के संयुक्त शक्ति से ही सृष्टि का निर्माण हुआ है।  ठाकुर शब्द के सन्धि विच्छेद  करने से ठाँव +अंकुर ; ठाँव इसका अर्थ है स्थान या जगह ; अंकुर का अर्थ है अंकुरित होना ,अर्थात जिसके शक्ति के सामर्थ्य से जगह या  स्थान में अंकुर का फुटन हो उसे ठाकुर (ठाकुर बा सूर्य), ठाकरान ठाकुर जी का स्त्रीलिंग रूप है. सूर्य को ही ठाकुर जी के रूप में कल्पना किया गया है।
प्रतिदिन स्नान करने ठाकुर और ठाकरान आते और अपने शरीर के मेल को इकठा करके रखते।  कुछ दिनों के बाद ही उन्दोनो ने देखा की काफी मैल जमा हो गयी है।  ठाकरान उस मैल से दो पंछी बनाने की इच्छा प्रकट की।  कुछ दिनों के  ठाकरान ने दो खूब सुन्दर पंछी का निर्माण की।

चूँकि हसली हड्डी (collar-bone) से मैल निकाले थे इसलिए दोनों पंछी का नाम हांस और हांसिल (हांस नर पछी और  हांसिल मादा पछी ) रखा गया। हांस या हंसली हड्डी गले के नीचे दोनों अगल बगल हड्डियों को कहते हैं संथाली में ।  ठाकुर जी ने पछी में प्राण का संचार करके पछी युगल को आकाश में उड़ा दिए। उसी पछी से आदिम मनुष्य पिलचु हाड़ाम और पिलचु बूढ़ी का जनम मानव सृष्टि के प्रतिकातमक रूप में लिए जाते हैं. हांस और हांसिल यथार्थ में कोई पछी नहीं है। इस नाम की कोई पछी संताली भाषा में नहीं है।  ये दोनों रूपक नाम है।  हांस शब्द  वास्तव में हंस शब्द से आया है हंस शब्द का अर्थ आनंद या रतिक्रिया।  ठाकुर  ठाकरान ने pleasure या सम्भोग अर्थात पॉजिटिव या negative क्रिया के बीच सृष्टि की उत्पत्ति हुई. सिर्फ सूर्य की किरणों से सृष्टि नहीं हुई है , सूर्य की रश्मि और जल ये दोनों के Positive और Negative क्रिया के फलस्वरूप प्राण का संचार संभव हुवा है।
भाषा विशेषज्ञ सुनीति चटर्जी कहती हैं, "The kols probably came into India from Indo-China, trough Asam and Bengal."(Selected papers-vol-1)
संताल काराम बिनती या काव्य ब्याख्या में सृष्टि तत्त्व के इतिहास  जाता है की कोल या संताल जाति भारतवर्ष के  उत्तर पश्चिम सीमांत से भारत में प्रवेश किया एवं तिब्बत असम होते हुवे बिहार और बंगलादेश में प्रवेश किया था।  संताली सांस्कृतिक गीत में इसका स्पष्ट उल्लेख मिलता है.

हिहिड़ी -पिपीड़ी  रेबोन जानाम लेन,
खोज-कामान रेबोन खोज लेन।
हारता बुरु रेबोन हारा लेन
सासांग बेडा रेबोन जात एना हो।

अर्थात कॉल या संताल हिहिड़ी-पिपीड़ी में जन्म हुआ,  खोजकमान में हमलोग सम्मिलित हुए, हाराता पर्वत  में हमारा लालन पालन हुआ और सासांग बेडा में हमलोगों का गोत्रों का विभाजन हुआ।
हाराता पर्वत को ही अरारत पर्वत के नाम से जाना जाता है। पारसियों के इतिहास में ये कहा गया है कि -
Ararat Mountain is the cradle of human being; अरारत पर्वत में हमारा लालन पालन हुआ से तुलना किया जा है। हाराता पर्वत या अरारत पर्वत से संथाल समुदाय सासांगबेडा नमक एक जगह चली आती है।  सासांगबेडा बेबीलोन देश के दक्षिण दिशा में अवस्थित है।  वहीँ पर संताल जाति के गोत्रों का विभाजन हुआ। गोत्र विभाजन के पश्चात ये लोग जाड़पी  देश चले आये। जाड़पी देश पारश के एक अंश को सम्बोधित किया जाता हो अनुमानित होता है। वहीँ से ये लोग आयरे या ईरान देश की और प्रस्थान करते हैं।  ईरान से होते हुए ये लोग कायंडा या अर्थात अफगानिस्तान चले आते हैं। अफगानिस्तान के पूर्व में कान्दाहार या गांधार नामक देश थी।